A Hierarquia Celeste
()
Sobre este e-book
Leia mais títulos de Paulo Faitanin
A Dignidade Do Homem Nota: 0 de 5 estrelas0 notasO Valor Do Sofrimento Nota: 0 de 5 estrelas0 notasO Único Necessário Nota: 0 de 5 estrelas0 notasA Ordem Do Universo Nota: 0 de 5 estrelas0 notasA Razão Capaz De Deus Nota: 0 de 5 estrelas0 notas
Relacionado a A Hierarquia Celeste
Ebooks relacionados
30 dias caminhando com os Anjos Nota: 0 de 5 estrelas0 notasTeologia Básica Módulo 1 Nota: 0 de 5 estrelas0 notasEstudo Bíblico Termográfico Nota: 0 de 5 estrelas0 notasATOS DOS APÓSTOLOS COMENTADO E ILUSTRADO Nota: 0 de 5 estrelas0 notasA Fé Católica Nas Escrituras E Na Tradição Dos Apóstolos Nota: 0 de 5 estrelas0 notasA Ação Do Poder Do Espirito Santo No Antigo E Novo Testamento Nota: 0 de 5 estrelas0 notasCurso De Teologia Nota: 0 de 5 estrelas0 notasNoções Básicas De Demonologia Nota: 0 de 5 estrelas0 notasImortalidade Da Alma Nota: 0 de 5 estrelas0 notasExplicando o Antigo Testamento: Suas histórias, profecias, leis, costumes Nota: 5 de 5 estrelas5/5Guia prático dos Anjos Nota: 5 de 5 estrelas5/5SOLILÓQUIOS: Santo Agostinho Nota: 0 de 5 estrelas0 notasCiência E Fé - Uma Nova Visão Do Universo Nota: 0 de 5 estrelas0 notasOs Anjos Nota: 0 de 5 estrelas0 notasBíblia E Misticismo Nota: 0 de 5 estrelas0 notasVerdades essenciais da fé cristã - Cad. 2 Nota: 5 de 5 estrelas5/5Estudo De Teologia Nota: 0 de 5 estrelas0 notasJovens 25 - Anjos e Escatologia - Guia do Professor Nota: 0 de 5 estrelas0 notasATOS DOS APÓSTOLOS EXPLICADO: BIBLIOLOGIA Nota: 0 de 5 estrelas0 notasAnjos e Demônios na Bíblia Nota: 0 de 5 estrelas0 notasEsse Padrão 3, 6 E 9 Mostra A Origem Da Criação Nota: 0 de 5 estrelas0 notasCurso Médio De Teologia Nota: 0 de 5 estrelas0 notasDevocionário aos Santos Arcanjos Nota: 0 de 5 estrelas0 notasFogo Do Espírito Santo: Vim Trazer Fogo Nota: 0 de 5 estrelas0 notasA Imagem Da Besta [com Comentários] Nota: 0 de 5 estrelas0 notasA IMAGEM DA BESTA [COM COMENTÁRIOS]: CLERO CATÓLICO Nota: 0 de 5 estrelas0 notasTeologia Básica Nota: 0 de 5 estrelas0 notasA Fé Católica Nas Escrituras E Na Tradição Apostólica Nota: 0 de 5 estrelas0 notasRevelação e experiência do Espírito Nota: 5 de 5 estrelas5/5ATOS DOS APÓSTOLOS COMENTADO E ILUSTRADO: BIBLIOLOGIA Nota: 0 de 5 estrelas0 notas
Filosofia para você
Entre a ordem e o caos: compreendendo Jordan Peterson Nota: 5 de 5 estrelas5/5O Livro Proibido Dos Bruxos Nota: 3 de 5 estrelas3/5Política: Para não ser idiota Nota: 4 de 5 estrelas4/5O Príncipe: Texto Integral Nota: 4 de 5 estrelas4/5Aristóteles: Retórica Nota: 4 de 5 estrelas4/5Aprendendo a Viver Nota: 4 de 5 estrelas4/5PLATÃO: O Mito da Caverna Nota: 5 de 5 estrelas5/5Tudo Depende de Como Você Vê: É no olhar que tudo começa Nota: 5 de 5 estrelas5/5Além do Bem e do Mal Nota: 5 de 5 estrelas5/5Baralho Cigano Nota: 3 de 5 estrelas3/5Minutos de Sabedoria Nota: 5 de 5 estrelas5/5Guia dos perplexos: Obra completa Nota: 5 de 5 estrelas5/5Tesão de viver: Sobre alegria, esperança & morte Nota: 4 de 5 estrelas4/5A voz do silêncio Nota: 5 de 5 estrelas5/5Em Busca Da Tranquilidade Interior Nota: 5 de 5 estrelas5/5Platão: A República Nota: 4 de 5 estrelas4/5Viver, a que se destina? Nota: 4 de 5 estrelas4/5A ARTE DE TER RAZÃO: 38 Estratégias para vencer qualquer debate Nota: 5 de 5 estrelas5/5Schopenhauer, seus provérbios e pensamentos Nota: 5 de 5 estrelas5/5Sobre a brevidade da vida Nota: 4 de 5 estrelas4/5Ética e vergonha na cara! Nota: 5 de 5 estrelas5/5Disciplina: Auto Disciplina, Confiança, Autoestima e Desenvolvimento Pessoal Nota: 5 de 5 estrelas5/5Você é ansioso? Nota: 4 de 5 estrelas4/5A lógica e a inteligência da vida: Reflexões filosóficas para começar bem o seu dia Nota: 5 de 5 estrelas5/5
Categorias relacionadas
Avaliações de A Hierarquia Celeste
0 avaliação0 avaliação
Pré-visualização do livro
A Hierarquia Celeste - Paulo Faitanin
É proibida a reprodução total ou parcial da presente obra, sem a licença expressa do autor, de acordo com a Lei 9.610 de 19/02/1998
CADERNOS DA AQUINATE
5
ISSN: 1982-8845
Diretor: Alfredo Morán
Ficha catalográfica
FAITANIN, Paulo. A Hierarquia Celeste: a angelologia de Santo Tomás de Aquino. 2ª Edição. Cadernos da Aquinate, nº 4, Niterói, 2023.
Niterói, RJ, outubro de 2023.
50 páginas.
1. Filosofia. 2. Tomás de Aquino. 3. Tomismo.
Capa: Santo Tomás de Aquino;
detalhe da crucificação por Frá Angélico
óleo séc. XV
[wood engraving by Reynolds Stone, in Saint Thomas Aquinas, Selected writings, New York: The Heritage Press, 1971, p. 1]
CADERNOS DA AQUINATE
aquinate.com.br
ABREVIATURAS
Compendium Theologiae CTh.
De natura accidentis De nat. Accd.
De aeternitate mundi De aeter. Mundi
De regimine principum De reg. princ.
De substantiis separatis De sub. sep.
Expositio in Dionysium De divinis nominibus De div. nom.
Expositio super librum Boethii De Trinitate De Trinitate.
Expositio libri Boethii De ebdomadibus De ebdom.
In decem libros Ethicorum exposition In Eth.
In duodecim libros Metaphysicorum expositio In Met.
In libro de causis expositio De causis.
In libros De anima lectura In De anima.
In libros De caelo et mundo expositio In De caelo.
In libros Perihermeneias expositio In Perih.
In libros Politicorum expositio In Pol.
In libros Posteriorum Analyticorum expositio In Post. Anal.
In octo libros Physicorum expositio In Phys.
In quattuor libros Sententiarum In Sent.
Quaestiones disputatae De Spiritualibus creaturis De Spir. Creat.
Quaestiones disputatae De anima De anima.
Quaestiones disputatae De Potentia Dei De potentia.
Quaestiones disputatae De veritate De veritate.
Quaestiones Quodlibetales Quodl
Summa Contra Gentiles - SCG.
Summa Theologiae STh.
Super Evangelii S. Ioannis lectura In Ioan.
Índice
INTRODUÇÃO. ................................................................................................ 6
CAPÍTULO PRIMEIRO
A ORIGEM E A HIERARQUIA ANGÉLICAS.
O ANJO: origem, natureza e faculdade.
§1. ORIGEM: criação. .................................................................................... 8
§2. NATUREZA: espiritual. ............................................................................ 9
§3. FACULDADE: amar. ............................................................................... 12
A HIERARQUIA: indivíduo, pessoa e distinção.
§4. INDIVÍDUO: específico. .......................................................................... 17
§5. PESSOA: subsistente. ............................................................................. 19
§6. DISTINÇÃO: hierárquica. ....................................................................... 20
CAPÍTULO SEGUNDO
O PODER E A MISSÃO ANGÉLICOS.
O PODER: iluminar, mover e manifestar.
§1. ILUMINAR: ensinar e guiar. ................................................................... 23
§2. MOVER: espírito e corpo. ....................................................................... 27
§3. MANIFESTAR: aparência e possessão. .................................................... 34
A MISSÃO: servir, guardar e resistir.
§4. SERVIR: na caridade. ............................................................................. 41
§5. GUARDAR: na esperança. ...................................................................... 42
§6. RESISTIR: na fé. ..................................................................................... 45
CONCLUSÃO. ............................................................................................... 48
BIBLIOGRAFIA. ............................................................................................ 50
6
INTRODUÇÃO.
1. A existência do Anjo é uma verdade de fé1. O nome Anjo significa mensageiro e não identifica a natureza do ser espiritual que ele é, mas a sua função. Deste modo, o seu ser é espírito e o seu ofício é anjo. É espírito pelo que é e anjo pelo que faz2. Foi criado à imagem e semelhança de Deus para servi-lO com a sua inteligência e vontade. O santo anjo serve a Deus, contempla a Sua glória, testemunha, guarda, anuncia e executa a Sua Palavra no governo e conservação do universo. Serve a Deus também servindo ao homem, criatura que Deus quis por si mesma e que também representa em sua natureza, a modo de imagem e semelhança, a perfeição do Seu Filho. Ora, Cristo é a Palavra de Deus que se fez homem. Portanto, Ele é o centro da existência dos anjos e dos homens, porque por Ele todas as coisas foram feitas, as visíveis e as invisíveis.
2. Um Anjo fiel a Deus foi deixado para cada homem, do nascimento à morte, como guardião e núncio dos mistérios para a sua salvação3. Mas nem todos os Anjos foram fiéis desde o princípio. A soberba de querer igualar-se a Deus e a inveja do amor de Deus pelos homens fizeram com que alguns deles, livremente, se desviassem do amor divino e se opusessem a Cristo e, concomitantemente, à Virgem, Mãe de Cristo, e aos homens. Tomás dedicou-se profundamente em sua obra ao estudo dos Anjos4. Fiel às Escrituras, à Tradição e ao Magistério da Igreja, conciliando a verdade da fé com a da razão retamente estabelecida, o Aquinate sistematizou o estudo da origem, natureza, faculdade, poder, missão e hierarquia dessas criaturas espirituais. Seu trabalho sobre os Anjos justificou atribuir-lhe o mais nobre e conveniente título: Doutor Angélico5.
3. A hierarquia celeste é um breve estudo sobre a ordem das criaturas espirituais no céu. Deus é supremo e está fora de qualquer hierarquia e ordem, por isso não é colocado dentro de uma hierarquia, senão que Ele mesmo é causa de toda hierarquia e ordem, tanto celeste quanto terrestre.
Este caderno procura apresentar o modo como se estabelece a hierarquia e a ordem celestes dos Santos Anjos, segundo o pensamento de Tomás de Aquino. Procura, também, analisar o mesmo com respeito aos anjos maus, quanto à causa da sua queda, da sua aversão a Deus e aos homens e da sua condenação eterna. Muitas vezes esquecidos, negados, mal entendidos, 1 CATECISMO DA IGREJA CATÓLICA, n° 328. (CIC)
2 SANTO AGOSTINHO. In Psalmo, CIII, 1, 15; TOMÁS DE AQUINO. STh. I, q. 61, a. 4, c.
3 SÃO BASÍLIO. Ad Eunomium, 3, 1 [PG 29, 656B].
4 Cf: STh. I, qq. 50-64; qq. 106-114; CTh. I, cc. 73-78; CG. II, cc. 91-101; In II Sent. dd. 2-11; De subst. sep.; De spirit. creat.; De Malo, qq. 3 e 16; De Ver.; qq. 8-9.
5 TORRELL, J.-P. Iniciação a Santo Tomás de Aquino. Sua Pessoa e Obra. Trad. de Luiz Paulo Rouanet. São Paulo: Edições Loyola, 1999, p. 380.
6
reduzidos a símbolos, mitos ou a fenômenos psíquicos6, é sempre oportuno recordar a verdade sobre o que são os anjos. E já que não posso dedicar-me a louvar os santos anjos como conviria, para que não seja inútil o uso deste tempo, escrevo ao menos para recordar a doutrina do Aquinate sobre os anjos7.
6 LAURENTIN, R. Le Démon mythe ou réalité? Enseignement et expérience du Christ et de
. Fayard, 1995, pp. 137-156.
7 TOMÁS DE AQUINO. De substantiis separatis. Sobre os Anjos. Trad. Luiz Astorga. Rio de Janeiro: Sétimo Selo, 2006, p. 3.
7
CAPÍTULO PRIMEIRO
A ORIGEM E A HIERARQUIA ANGÉLICAS.
O ANJO: origem, natureza e faculdade.
§1. ORIGEM: criação.
4. Quase todas as palavras das Escrituras testificam a existência dos anjos8. Recorre-1, como referência à criação dos Anjos9. Sua origem por criação fica ainda mais evidente com o